Wielointeligentna edukacja
Szkoła Podstawowa w Konarach pracuje w oparciu o elementy koncepcji Wielointeligentnej edukacji Howarda Gardnera w klasach I- III
Koncepcja opiera się na założeniach :
- teorii inteligencji wielorakich Howarda Gardnera,
- rozpoznawaniu możliwości dziecka,
- indywidualizacji pracy z dzieckiem,
- dialogu wszystkich podmiotów procesu edukacyjnego, czyli rodziców, dzieci, nauczycieli, środowiska lokalnego.
Podstawę koncepcji stanowi teoria wielorakich inteligencji, stworzona przez Howarda Gardnera, neurologa i psychologa, profesora Uniwersytetu Harvard. Teoria ta zakłada istnienie wiele różnych typów inteligencji, które posiada każdy z nas. Nie wszystkie są jeszcze odkryte i nazwane, gdyż potencjał ludzkiego mózgu stanowi w dalszym ciągu zagadkę. Howard Gardner odkrył i opisał 8 rodzajów inteligencji.
Każdy człowiek posiada wszystkie typy inteligencji; ważne jest, abyśmy znali i rozwijali zdolności specjalne, ale także znali i rozwijali słabsze strony, wykorzystując „mocne” inteligencje. Odkrywanie mocnych stron to podstawa budowania u dziecka poczucia własnej wartości i akceptacji siebie; pozwala zrozumieć, że każdy jest zdolny do nauki, ale nie istnieje jeden idealny dla wszystkich sposób zdobywania wiedzy i umiejętności. Poznanie słabszych obszarów sprzyja pracy nad ich rozwijaniem i wzmacnianiem. Ważne jest, aby każdy rodzic patrzył na swoje dziecko jako na istotę niepowtarzalną, która posiada indywidualny wachlarz możliwości, aby akceptował tę indywidualność i starał się ją wspierać.
Poniżej przedstawione krótkie opisy inteligencji wyodrębnionych przez Howarda Gardnera:
Inteligencja językowa – to umiejętność posługiwania się słowem mówionym i pisanym, wrażliwość na: znaczenie słów, rymy, dźwięki, melodię języka; dobra pamięć słuchowa. Osoby, u których dominuje ten rodzaj inteligencji potrafią pięknie się wypowiadać w mowie i w piśmie, ciekawie opowiadają, chętnie prowadzą dyskusje, potrafią przejrzyście spisać i przekazać swoje myśli innym ludziom. Mają bogaty zasób słów, chętnie poznają i szybko zapamiętują nowe słowa (mają często łatwość uczenia się słów w językach obcych), chętnie i często zadają pytania, lubią czytać, lubią zabawy słowami. Nazywana jest inteligencją mówców, pisarzy, poetów, dziennikarzy, polityków, nauczycieli, prawników. Osoby, u których dominuje ten typ inteligencji powinny się uczyć bazując na słowie, czyli czytając, dyskutując, pisząc, wypowiadając się, słuchając.
Inteligencja matematyczno-logiczna – to rozumienie świata liczb i symboli matematycznych, umiejętność sprawnego wykonywania operacji na liczbach, ale także logicznego myślenia, analizowania, wnioskowania, kreatywnego rozwiązywania problemów. Osoby o dominującej inteligencji matematyczno-logicznej są konkretne, dociekliwe, dokładne i zorganizowane, zadają szereg pytań i lubią precyzyjne instrukcje oraz odpowiedzi; lubią samodzielnie badać i zbierać informacje, następnie umiejętnie te informacje szeregują i klasyfikują, a później wyciągają z nich wnioski. Posiadają zdolności w zakresie dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych, porządkują i wykorzystują dostępne informacje oraz grupują np. według jakiejś zasady czy cechy. Już we wczesnym dzieciństwie zaczynają rozumieć znaczenie symboli. W czasie wolnym chętnie korzystają z gier logicznych, łamigłówek, zagadek.
Inteligencja ruchowa – to świadomość własnego ciała i umiejętne jego wykorzystywanie. Osoby o wybitnie rozwiniętym tym typie inteligencji rozumieją i poznają świat głównie poprzez ruch, kontakt fizyczny, bezpośrednie doświadczanie i działanie. Lubią sport, chętnie wykonują ćwiczenia fizyczne, chętnie i szybciej niż inni uczą się różnych sprawności ruchowych, lubią być w ruchu. O wysokim poziomie inteligencji ruchowej świadczy zdolność sprawnego kontrolowania ruchów, bardzo dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa (cechy charakterystyczne dla sportowców, aktorów, tancerzy). Jednym z jej przejawów jest także wysoka sprawność manualna (ważna dla rzemieślników, np.: stolarzy, hydraulików, krawców, szewców) ale także charakteryzująca chirurgów, stomatologów, artystów rzeźbiarzy, czy malarzy). Osoby uzdolnione i sprawne manualnie chętnie wykonują „prace ręczne”, w czasie rozmowy używają mowy ciała i gestykulują. Posiadają dobre wyczucie własnego ciała, odległości i przestrzeni. Często wyrażają emocje „całą swoją osobą”. Aktywność fizyczna u wszystkich ludzi wspomaga procesy myślowe, ale u osób z wybitnie rozwiniętą inteligencją ruchową jest podstawą każdej działalności.
Inteligencja muzyczna – jest zdolnością percepcji i tworzenia muzyki, ujawnia się w rozumieniu świata poprzez rytm i melodię. Są to zdolności słuchowe, wrażliwość na dźwięki, rymy i kompozycje. Osoby, u których dominuje inteligencja muzyczna łączą muzykę z emocjami i własnym nastrojem, mają poczucie rytmu, z łatwością zapamiętują rytmy i rymy, lubią śpiewać i słuchać muzyki, chętnie uczą się przy muzyce, „zmieniają” w muzykę wszystko, co robią. Są wrażliwe na wszelkiego typu dźwięki, także odgłosy otoczenia. Mają dobry słuch muzyczny. Często grają lub próbują grać na instrumentach muzycznych, mają swoje ulubione utwory, Wykonując różne czynności dnia codziennego podśpiewują, nucą, pogwizdują.
Inteligencja wizualno-przestrzenna – zdolności do odtwarzania w pamięci obrazów (myślenie obrazami) i przestrzennych reprezentacji oraz operowaniu nimi. Rozumienie świata głównie poprzez obraz i wizualizację, a także doskonała orientacja w przestrzeni. Osoby o świetnie rozwiniętym tym typie inteligencji są twórcze i pomysłowe, mają bardzo dobrze wykształconą wyobraźnię, talent plastyczny, bez trudu orientują się w trójwymiarowej przestrzeni. Umiejętnie korzystają z map, schematów, diagramów i tabel. Są ciekawe w jaki sposób działają różne rzeczy (potrafią rozłożyć przedmiot na części i bez trudu złożyć go z powrotem). Posiadają zdolność dostrzegania szczegółów otaczającego świata, są wrażliwe na kolory, kształty, linie, przestrzeń. Mają dobrze rozwinięty zmysł dotyku. Łatwo odnajdują drogę w nowym miejscu. Lubią zajęcia, które pozwalają na manipulowanie; chętnie rysują, malują, rzeźbią, modelują, tworzą przestrzenne formy. Inteligencja wizualno – przestrzenna jest domeną osób pracujących w charakterze konstruktorów, planistów, projektantów, fotografików, artystów plastyków, grafików komputerowych, inżynierów, geodetów, dekoratorów. Inteligencja ta jest niedoceniana w szkołach.
Inteligencja przyrodnicza – przejawia się zamiłowaniem do przyrody, zainteresowaniem środowiskiem naturalnym; jest zdolnością do rozpoznawania i kategoryzowania świata fauny i flory oraz innych obiektów przyrodniczych. Osoby, u których dominuje ten typ inteligencji, są ciekawe świata, „rozumieją mowę” zwierząt, lubią przebywać na powietrzu, lubią samodzielnie eksperymentować, doświadczać, często zainteresowane są ekologią. Umiejętnie klasyfikują przedmioty w hierarchie, dostrzegają zależności i wzorce w przyrodzie; chętnie obserwują, rozpoznają i badają świat roślin i zwierząt; fascynuje je otoczenie, chętnie kolekcjonują okazy przyrodnicze, zbierają albumy, filmy czy książki o tematyce przyrodniczej, są zainteresowane zjawiskami przyrodniczymi, fizycznymi, chemicznymi, z zaangażowaniem opiekują się zwierzętami, czy tez uprawiają ogród, lubią wypoczynek na łonie natury. W warunkach życia i dorastania w środowiskach miejskich, inteligencja przyrodnicza przejawia się także umiejętnością rozróżniania zamiast okazów przyrodniczych – np. modeli samochodów, butów, opakowań słodyczy.
Inteligencja interpersonalna – przejawia się w zdolności komunikowania się z innymi ludźmi, wrażliwości na ich potrzeby. Jest umiejętnością współodczuwania, patrzenia na świat z punktu widzenia innej osoby. Jest także zdolnością rozwiązywania konfliktów, negocjowania i wypracowywania kompromisów. Osoby, u których dominuje inteligencja interpersonalna łatwo nawiązują kontakty społeczne, mają zdolności przywódcze (cechy lidera), lubią i potrafią współpracować w zespole, są komunikatywne, potrafią słuchać innych. Są lubiane i otoczone gronem znajomych i przyjaciół. Dbają o dobre relacje z innymi osobami, potrafią patrzyć na świat oczyma drugiego człowieka, wczuwają się w sytuacje i problemy innych, ale także zachowują asertywność przy konfrontacji.
Inteligencja intrapersonalna – jest zdolnością rozumienia samego siebie, stawiania sobie celów i ich konsekwentnej realizacji, rozumienia i wyrażania swoich uczuć i przeżyć, patrzenia na świat z własnego punktu widzenia, a także w umiejętności świadomego planowania i kierowania własnym rozwojem. Osoby, u których podstawą działania jest inteligencja intrapersonalna są samodzielne, zaradne i niezależne, znają i wykorzystują swoje mocne strony, budują wewnętrzną motywację, mają bogate życie wewnętrzne. Nie nudzą się bez towarzystwa innych, w czasie przebywania „sam na sam” ze sobą wykonują ulubione zajęcia. Lubią decydować o sobie i żyć w zgodzie z samym sobą.
